برخی برای پولهایشان در نقش نگهبان حاضر میشوند، برخی پول برایشان می شود ابزار تامین جایگاه اجتماعی، برخی جمع کننده می شوند و اصطلاحا آن را می پرستند و برخی از آن گریزان. پول یکی از مهمترین جنبههای زندگی مدرن در جهان امروز است. رابطه افراد با پول میتواند بر سلامت روانی، روابط اجتماعی و موفقیتشان تاثیر زیادی داشته باشد. آدم ها در مواجهه با پول و نحوه تعاملشون با این پدیده با هم متفاوت می شوند. همانطور که اشاره شد برخی برای پول می شوند نگهبان، برخی پول برایشان می شود ابزار تامین جایگاه اجتماعی، برخی جمع کننده می شوند و برخی هم حتی از آن گریزان. کلانتز، روانشناس مالی برجسته آمریکایی، چهار پیشنویس یا الگوی نگرشی نسبت به پول را شناسایی کرد که در این مقاله آنها را با شما در میان می گذارم. سعی کنید خودتان را در یکی از این کاراکترها (یا در تعدادی از آنها) بیابید و مواظب تله های هر یک از این چهار نگرش باشید. در کل پیشنویسهای پولی کلانتز نشان میدهند که نگرش افراد نسبت به پول بسیار متنوع است. آگاهی از این الگوها میتواند به درک بهتر رفتارهای مالی و رابطه سالمتر با پول کمک کند.
پیش نویس های (نگرش های) پولی:
پیشنویس اول: گریزان از پول
افراد دارای این پیشنویس، پول را چیزی شرور و غیراخلاقی میدانند و تمایل دارند از آن اجتناب کنند. آنها معتقدند دنبال کردن پول باعث فساد اخلاقی میشود. این افراد سعی میکنند با حداقل پول زندگی کنند. کسانی که در مقابل پول موضع منفی دارند و از آن و به دست آوردنش گریزانند؛ از یک طرف دارای رضایت شخصی بیشتر، ساده زیستی، تمرکز بر ارزشهای غیرمادی هستند اما از طرف دیگرا ماجرا، احتمالا تا حد زیادی دچار استرس های مالی، کمبود منابع مالی و عدم توانایی در برآوردن نیازهای اساسی خود هستند.
پیشنویس دوم: حس محافظت و نگهبانی نسبت به پول
این افراد نگران کمبود پول هستند و تمایل دارند پول خود را حفظ کنند. آنها اغلب در مورد هزینههای خود محتاطند و سعی میکنند همیشه پسانداز کافی داشته باشند تا از کمبود پول در آینده در امان باشند. این افراد معمولا از مدیریت مالی مناسب، پسانداز کافی و امنیت مالی خوبی برخوردارند اما در مقابل دچار اضطراب بیش از حد نسبت به پول، خساست و معمولا نمی توانند از زندگی لذت کافی را ببرند.
پیشنویس سوم: پول به عنوان تامین کننده جایگاه اجتماعی
برای افراد با این پیشنویس، پول ابزاری برای کسب موقعیت و وضعیت اجتماعی بالاتر است. آنها از خرید کالاهای لوکس و گرانقیمت برای نشان دادن ثروت خود لذت میبرند. این افراد معمولا آدمهایی هستند دارای انگیزه پیشرفت و موفقیت، خودباوری و اعتماد به نفس بالاتر اما در مقابل می توانند در دام مادیگرایی، تکبر و قضاوت دیگران بر اساس ثروت و یا حتی ولخرجی های لجام گسیخته بیفتند.
پیشنویس چهارم: پرستش پول (جمع کنندگان)
این افراد به شدت به دنبال ثروت هستند و پول را بالاتر از هر ارزش دیگری میدانند. حتی آنها حاضرند برای به دست آوردن پول، اخلاقیات را نادیده بگیرند. این افراد دارای انگیزه قوی برای موفقیت مالی هستند اما در مقابل دچار حرص و طمع، فدا کردن ارزشهای اخلاقی و روابط سطحی با دیگران می شوند.
به طور کلی می توان گفت افراد با پیش نویس اجتناب از پول افرادی هستند با احساس گناه یا ناراحتی هنگام دریافت یا خرج کردن پول، ترجیح سبک زندگی ساده و کم هزینه و یا حتی نارضایتی از شغلهایی که درآمد زیادی دارند. افراد با پیش نویس هوشیاری نسبت به پول افرادی هستند که دارای نگرانی مداوم در مورد پول و هزینهها، تمایل زیاد به پسانداز و ذخیره پول و احساس امنیت با داشتن پسانداز بالا را مدنظر قرار می دهند. افرادی که پول را جایگاه اجتماعی می دانند دارای چند ویژگی هستند: توجه بیش از حد به برندها و ظواهر مادی، هزینه زیاد برای جلب توجه و تحسین دیگران و قضاوت دیگران بر اساس میزان ثروتشان. و در پایان پول پرستان چند نشانه دارند: تمرکز اصلی بر موفقیت مالی و ثروتاندوزی بیتوجهی نسبت به ارزشهای اخلاقی برای کسب ثروت و عدم رضایت از میزان پول و داراییهای فعلی.
این پیش نویس ها چگونه در هر فرد شکل گرفته اند؟
در مورد چگونگی شکلگیری پیشنویسهای پولی در افراد میتوان چند نکته مهم را بیان کرد: شاید اولین عامل خانواده باشد. خانواده و محیط پرورش کودک تاثیر زیادی بر باورها و نگرشهای او نسبت به پول دارد. فقر یا ثروت خانواده، نگرانیهای مالی والدین و نوع رفتار آنها با پول میتواند زمینهساز بسیاری از این پیشنویسها باشد. فرهنگ و جامعه هم می تواند نقش مهمی در شکل گیری این پیش نویس ها داشته باشد و بنابراین هنجارها و باورهای حاکم بر جامعه در مورد پول و ثروت نیز بر نگرش افراد تاثیرگذار است و نقش مهمی دارد.
عامل دیگر شخصیت هر فرد است. صفات شخصیتی مانند برونگرایی، سطح انگیزه پیشرفت، میزان خوشبینی و … میتواند پیشنویسهای پولی متفاوتی را شکل دهد. و در پایان تجارب شخصی است. تجربههایی مانند بحرانهای مالی، از دست دادن شغل، برنده شدن در قرعهکشی و … میتواند نگرش فرد نسبت به پول را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین عوامل متعددی در شکلگیری این پیشنویسها نقش دارند که همگی باید مورد توجه قرار گیرند.
برای هر کدام از چهار نگرش چه توصیه هایی وجود دارد؟
بسته به هر یک از پیشنویسهای پولی کلانتز، میتوان توصیههای زیر را برای داشتن رابطهای سالمتر با پول در نظر گرفت:
اجتناب کنندگان از پول:
- تلاش برای غلبه بر باورهای منفی نسبت به پول با آموزش و مشاوره
- مدیریت هزینهها برای جلوگیری از کمبود منابع مالی
- اهداف مالی مثبت تعیین کنید تا انگیزه لازم را داشته باشید
نگهبانان پول:
- اضطراب مالی خود را کاهش دهید با آرامسازی و تنظیم هزینهها
- پسانداز مناسب داشته باشید اما زندگی کنید
- سرمایهگذاریهای مناسب برای آینده
پول به عنوان جایگاه اجتماعی:
- ارزشهای درونی خود را تقویت کنید، نه فقط وضعیت بیرونی
- روابط صمیمی و اجتماعی خود را حفظ کنید
- در کنار مادیات، بر رشد شخصی خود سرمایهگذاری کنید
پرستش پول:
- انگیزههای خود را بازبینی و اهداف متعادلتری داشته باشید
- لذتهای ساده زندگی را فراموش نکنید
- به ارزشهای اخلاقی و روابط انسانی نیز توجه داشته باشید