هر گاه بحثی از رشته های اقتصاد و مالی به میان می آید ناخودآگاه ذهن ما به سمت موضوعاتی نظیر توسعه اقتصادی، اقتصاد کلان، مدیریت مالی کسب و کار، سرمایه گذاری، حسابداری، بازارهای مالی وخلاصه این گونه مسائل می رود و البته این درست است و هر کدام از شاخه هایی که در بالا ذکر شدند بخشی از دانش اقتصاد و مالی را به خود اختصاص می دهند. اما در کنار اینها و در طول دو دهه گذشته یک شاخه به زیرشاخه های حوزه مالی و اقتصادی اضافه شده است که به آن “مدیریت مالی فردی (شخصی)” می گویند.
این شاخه در ابتدا در کشورهای توسعه یافته مطرح شد و رشد کرد و در ادامه و به خصوص در خلال سالهای گذشته در اکثر کشورهای جهان و البته در ایران نیز مطرح شده است. اگر بخواهم خیلی خلاصه و ساده بگویم؛ مدیریت مالی فردی قرار است راه و رسم مدیریت مالی زندگی را به افراد و خانوارها بیاموزد. به آنها بیاموزد که چطور مدیریت شده تر پولهایشان را خرج کنند، عادات نادرست مالی خود را کنار بگذارند، پس انداز کردن را بیاموزند و چگونه بتوانند با آموختن اصول مدیریت ریسک و سرمایه گذاری، سرمایه گذاری های اصولی تر و کم خطرتری را برای آینده خود رقم بزنند.
واقعیت این است مدیریت مالی فردی اولین و تنها شاخه از دانش اقتصادی و مالی بود که مخاطبش خود افراد و خانوارها بودند نه دولت ها و شرکت ها.
مدیریت مالی فردی دقیقا چیست؟
مدیریت مالی فردی یعنی دانش و ابزاری که در نهایت با کمک آن: بتوانیم با ابزارهایی مانند بودجه ریزی، کنترل بهتری بر دخل و خرج خود داشته باشیم، بتوانیم با ابزارهایی مانند هدف گذاری و مدیریت دخل و خرج، پس انداز کننده بهتری باشیم، خودمان را از منظر شخصیت مالی و ریسک پذیری بهتر بشناسیم، درک بهتری از ابزارها و بازارهای سرمایه گذاری داشته باشیم و در نهایت اینکه بتوانیم با آموختن اصول مدیریت ریسک و سرمایه گذاری، یک سبد سرمایه گذاری شخصی اصولی داشته باشیم.
چرا مدیریت مالی فردی (PFM) مهم است؟
پول نقش مهمی در زندگی همه انسانها بازی می کند و اهمیت زیادی در سطح رفاه، شادمانی و آرامش افراد دارد. دنیای امروز دنیای پیچیدگی هاست و از جمله مهمترین آنها مسائل مالی و پولی است. تحلیلگران مالی، کارشناسان بازاریابی و متخصصان رفتاری، به طور مداوم در حال تحلیل و آنالیز ما هستند و هر روز ابزارهای جدید مالی، پیشنهادات، تخفیف ها، تسهیلات و وامها و … را پیش چشم ما قرار می دهند و ما را با انتخاب های متفاوتی مواجه می کنند. از سوی دیگر، مشکلات اقتصادی کلان نظیر تورم، نابسامانی های ارزی و … نیز به سهم خود می تواند کیفیت زندگی هر یک از ما را به چالش بکشد. و در مقابل دانش ما برای rolex mens datejust ss yellow gold mop 8 2 diamond dial مواجهه با این همه پیچیدگی اصلا کافی نبوده است و احتمالا اصلا آموزشی درکار نبوده است. بنابراین آمادگی برای مواجهه با هر یک از این پدیده ها، نیاز به دانش مالی (سواد مالی) دارد؛ دانشی که علاوه بر آموزش مفاهیم اقتصادی مهم و حیاتی، اصلاح رفتارها و عادتهای غلط مالی متداول، بتواند منجر به درست خرج کردن، درست پس انداز کردن و در نهایت درست سرمایه گذاری کردن شود.
مخاطب دانش مدیریت مالی شخصی چه کسانی هستند؟
افراد مختلف چه در سنین میانسالی باشند و چه در سنین جوانی، چه خانم باشند و چه آقا، چه مجرد باشند و و چه متاهل، تفاوتی نمی کند. مخاطبان این دانش همه کسانی هستند که چه در زندگی شخصی و چه در زندگی خانوادگی خود به دنبال مدیریت بهینه تر پول خود هستند. اینکه پول ها را چطور خرج کنند؟ چطور پس انداز کنند؟ چگونه یک برنامه مالی استاندارد و دقیق برای خود یا خانواده خود تنظیم کنند، که در آن اهداف، بودجه، وضعیت مالی و همه آن چیزهایی که یک فرد به آنها نیاز دارد، در آن گنجانده شده باشد و از همه مهمتر اینکه چگونه پولهایشان را درست سرمایه گذاری کنند؛ بدون آنکه درگیر اخبار روزمره قیمت دلار و مسکن و هر چیز دیگری بشوند.
افراد مختلف با توجه به شرایط درآمدی، خانوادگی، اجتماعی، فرهنگی و … در مواجهه با پول و مسائل مالی نیازها و دغدغه های متفاوتی دارند. برخی افراد در بخش مدیریت هزینه هایشان دچار مشکل هستند؛ ممکن از است که بیش از حد نیاز خرید کنند و یا برای کالاها و خدماتی هزینه کنند که در اولویت هایشان نبوده است و دچار تصمیمات لحظه ای شوند. هزینه هایی می کنند که بعد از آن دچار عذاب وجدان می شوند و یا به بیان دقیق تر روی خروجی های پولهایشان کنترل درستی ندارند و علی رغم اینکه می دانند پس انداز خوب و مهم است، اما موفق به این کار نمی شوند. گروهی دیگر در مدیریت سرمایه گذاری دچار مشکل هستند. پولهایی در اختیار دارند که نمی دانند در اقتصاد پرنوسان ایران، آن را چطور و کجا سرمایه گذاری کنند که از تندبادهای تورمی و نوسانات ارزی در امان بمانند. مدیریت مالی شخصی پاسخی است برای همه این افراد و همه این دغدغه ها.
“مدیریت مالی شخصی” یا “سواد مالی” یا “اقتصاد خانواده”؟
این سه عبارتی که در بالا به آنها اشاره شده تا حدود زیادی به هم نزدیک هستند و در بسیاری از مواقع از نظر محتوایی که هر کدام دارند بسیار شبیه به هم هستند. به طور مثال مجموعه مباحثی که در مدیریت مالی شخصی مطرح می شود عمدتا همان مسائلی هستند در سرفصل های سواد مالی هم می گنجند. اما این تفاوت در نامگذاری بیشتر به مخاطب این موضوع برمی گردد. به طور مثال زمانی که قرار است این آموزش های مالی و اقتصادی در اختیار دانش آموزان و در قالب فعالیت در مدارس قرار گیرد از عنوان سواد مالی استفاده می شود و در صورتی که همین عناوین زمانی که قرار است به یک گروه بالغ و میانسال ارائه گردد معمولا از عنوان مدیریت مالی فردی استفاده می شود و همین سرفصل ها زمانی که قرار است که به خانوارها و مثلا در قالب آموزش های نهادهای خیریه و سازمان های رسمی و دولتی به اعضای خود ارائه گردد ممکن است با عناوینی مانند اقتصاد خانواده ارائه گردد. اما در کل، همه موارد بالا به طور کلی در سرفصل ها همه یکسان هستند؛ ولی با توجه به نوع مخاطب، از عناوین و جزئیات متفاوت استفاده می شود.